Eigendomsstrijd

cover 'Eigendomsstrijd'

Karwan Fatah-Black

18 augustus 2020 | Tip van Marieke

Dit is een heel verhelderend boek over de geschiedenis van Suriname in verband met ons slavernijverleden. Door alle ontwikkelingen van de afgelopen tijd, met de dood van George Floyd en de Black Lives Matters-demonstraties, had ik daar behoefte aan. Het mooie van dit boek is dat het juist de complexiteit van de Surinaamse maatschappij in de achttiende en negentiende eeuw beschrijft. Het was niet zo zwart-wit – letterlijk. Ja, er waren plantages in Suriname waar slaafgemaakten vaak een zwaar bestaan hadden. Fatah-Black geeft daar ook schrijnende voorbeelden van. Maar met name rond Paramaribo was de situatie veel minder eenduidig. Er waren slaven die door hun eigenaars vrijgelaten werden na jaren van trouwe dienst (manumissie) en zich vestigden op een stukje grond in de buurt van de stad.

Wat me heel erg trof was een beschrijving van kinderen, geboren uit een slaafgemaakte en een eigenaar, die vrijgelaten werden en hun moeder als slaaf meekregen opdat ze voor hen zou blijven zorgen. Er waren ook slaafgemaakten die hun vrijheid verdienden door enkele jaren te dienen in het leger dat ontvluchte slaven opspoorde (Redi Musu). Onder alle vrijgelatenen ontstond vlak buiten Paramaribo een aparte wereld, los van koloniale overheersing, met een eigen economie, waar vrij en onvrij met elkaar in contact kwamen.

Het mooie van dit boek is dat het de nuances laat zien. Fatah-Black betoogt dat de soldaten van de Redi Musu niet per se verraders waren omdat ze dienden in de koloniale macht. Ze vormden juist een essentiële groep, die alvast een samenleving opbouwde die van groot belang was toen de slavernij werd afgeschaft. Hij laat zien dat ook zwarte mensen op een gegeven moment beschikten over slaafgemaakten, die ze dan vaak wel weer vrij probeerden te krijgen. En hij stelt dat er zeker wel regels bestonden voor een betere behandeling van slaafgemaakten, maar dat slavernij in stand werd gehouden vanwege economische belangen. Ook beschrijft Fatah-Black welke mechanismen gehanteerd werden om de zwarte bevolking onder de duim te houden. Dit gebeurde niet alleen met geweld, maar ook door ze op andere manieren een gevoel van minderwaardigheid te geven. En later bijvoorbeeld ook door het inzetten van de christelijke kerken die mensen gehoorzaamheid bij brachten.

'Eigendomsstrijd' is een boek dat je aan het denken zet over de verhoudingen tussen zwarte en witte mensen toen en nu. Een absolute aanrader voor iedereen die geraakt is door de ontwikkelingen van dit moment.

Bekijk dit e-book


foto panellid Nicole



Marieke

Conservator oude drukken bij de Koninklijke Bibliotheek

Mijn favoriete non-fictieschrijvers zijn Hella Haasse, Jonathan
Franzen, Carolijn Visser en Jan Brokken. Ook lees ik graag historische
boeken en biografieën.

De afgelopen tijd las ik met veel plezier ‘Juliana, vorstin in een
mannenwereld’ en ‘Raadselvader’, allebei van Jolande Withuis, ‘Baltische
zielen’ van Jan Brokken en ‘De acht bergen’ van Paolo Cognetti.


Alle tips van Marieke