21 januari 2020 | Tip van Arno

Al bij het lezen van de eerste regels van ‘Keefman’ wist ik dat ik dit verhaal nooit zou vergeten en regelmatig zou herlezen. De razende monoloog van de psychiatrische patiënt Keefman tegen zijn behandelende arts is pijnlijk en indrukwekkend. Met intense woede gaat Keefman tekeer in een tirade vol verwijten tegen de hele wereld. Maar achter de woedende regels gaat ook een enorm verdriet schuil en een wanhopige poging om contact te maken.

Jan Arends was een maatschappelijke outcast en zag meerdere inrichtingen van de binnenkant. Maar hij was ook een onvergelijkbaar goed schrijver en wist in zijn verhalen en gedichten de wereld van het gekkenhuis dichterbij te brengen. In de bundel ‘Keefman’ zijn verschillende verhalen van de zelfkant gebundeld. Sommige zijn absurd en tragikomisch, zoals ‘Het ontbijt’, waarin de in het gekkenhuis opgenomen oude meneer Koopman zich in een aap voelt veranderen en in een hoge boom springt. Andere verhalen zijn zo indringend dat ze voor altijd onder je huid kruipen. Het verhaal ‘Vrijgezel op kamers’ is ontluisterend. Nauwgezet beschrijft Arends hoe een geïsoleerde mens ten onder gaat. Dit verhaal maakt de eenzaamheid van de hoofdpersoon tastbaar.

Deze editie van de bundel Keefman wordt afgesloten door een heel mooi portret van Jan Arends door schrijfster Inez van Dullemen. Zij heeft hem van nabij gekend en vertelt over zijn onmaatschappelijkheid en zijn permanente wantrouwen tegen de buitenwereld. Maar ook over zijn enorme literaire talent, dat pas laat werd erkend.

Arno
Collectiespecialist Nederlandse taal- en letterkunde bij de Koninklijke Bibliotheek

Ik lees alles wat los en vast zit, maar vooral Nederlandse literatuur. Soms ook Duitse. ‘Grote doden’ als Multatuli, Couperus, Nescio, Haasse en Boon wissel ik af met het indrukwekkende werk van de jongste generatie, zoals de boeken van Nina Polak, Merijn de Boer, Jamal Ouariachi en Wytske Versteeg. Ook graag en veel poëzie.