15 juni 2021 | Tip van Sanne

Het is 1873 en David Livingstone is dood. Ergens bij een meer in het huidige Zambia overlegt zijn entourage wat ze zullen doen met zijn lijk. Uiteindelijk besluiten ze te vertrekken op hun laatste, heroïsche reis: ze brengen zijn lichaam naar kust, waarna de Engelsen hem terug kunnen brengen naar zijn land van herkomst. Het wordt een reis die maanden duurt en waarin het gezelschap volledig op zichzelf is aangewezen. Een groep die een lijk vervoert in 19e-eeuws Afrika wordt niet hartelijk ontvangen door de plaatselijke bevolking.

Gappah beschrijft de reis en de ontberingen, maar het gaat vooral om de mensen in de groep en wat er onderling speelt. Het is namelijk een zeer bont gezelschap van mensen uit allerlei windstreken en achtergronden. Met de dood van Livingstone heeft de groep niet alleen hun leider verloren, maar ook hun bestaansrecht. De onderlinge verhoudingen staan op scherp en deze laatste reis samen staat bol van de intriges, liefdes, angsten en dromen van het nieuwe leven dat hen wacht. Daarnaast laat het verhaal zien hoe grote geschiedkundige gebeurtenissen (slavenhandel, kolonialisme) het leven van gewone mensen beïnvloedden. De levensloop van alle leden van het reisgezelschap is erdoor getekend en zelfs het landschap blijft niet onberoerd. De beklemming van de grote geschiedenis die als een donkere wolk boven de groep hangt is constant voelbaar. En toch, de twee vertellers zitten vol dromen over de toekomst. Kok Halima droomt dat ze vrij zal zijn met een eigen huisje op Zanzibar, Jacob hoopt dat hij eindelijk wordt ingewijd in de kerk.

Dit boek heeft alles wat mij aanspreekt in een historische roman: het vertelt een waargebeurde, maar weinig bekende geschiedenis en maakt de wereld van deze mensen invoelbaar. Het gaf mij een prachtige inkijk in een wereld die op het punt staat te verdwijnen. Want het gezelschap realiseert zich niet wat de impact zal zijn van de aantekeningen van Livingstone die zij met zich meedragen...

Sanne
Titelbeschrijver bij de Koninklijke Bibliotheek

Ik ben voor alles te porren, maar geniet vooral van internationale literatuur, detectives en historische non-fictie. Hoewel een goede memoire ook niet te versmaden is, en historische romans kan ik ook niet laten liggen… kortom: ik ben een alleslezer!

Op dit moment maak ik een literaire wereldreis door van elk land ter wereld minstens één boek te lezen. Zo ontdek ik allemaal nieuwe auteurs en verhalen die ik anders niet was tegengekomen. Op deze manier heb ik recent de boeken van Olga Tokarczuk en Deon Meyer ontdekt – en dat smaakt naar meer!

Boeken die ik zo mooi vond, dat ik er nog steeds van moet bijkomen: ‘Het jongensuur’ van Andreas Burnier, ‘De tienduizend dingen’ van Maria Dermoût en ‘Ademschommel’ van Herta Müller.