5 januari 2021 | Tip van Eric

In 1939 vertrekken de elfjarige Hannelore Klein en haar familie per schip met honderden andere Duitse joden vanuit Hamburg naar Cuba in een laatste poging het naziregime te ontvluchten. Ze komen aan, maar worden niet toegelaten, ondanks onderhandelingen waarmee de hele wereld zich bemoeit. Het schip moet terug naar Europa en de passagiers gaan in verschillende landen aan wal. Hannelore, de moeder van schrijver Arnon Grunberg, komt met haar familie in Amsterdam terecht. Die stad blijkt slechts een tussenstop in een onvoorstelbare reis langs Westerbork, Theresienstadt, Auschwitz en Mauthausen.

Alleen Hannelore overleeft uiteindelijk de holocaust en onderneemt in haar eentje een maandenlange terugreis via Duitsland en Frankrijk naar Nederland. In ‘Zolang er nog tranen zijn’ lees je haar memoires, die door haar zoon zijn uitgegeven. Over haar jeugd en de daaropvolgende oorlogsjaren. Ze schreef die eigenlijk alleen op voor zichzelf, ‘om er vanaf te zijn’. Het zijn nauwkeurige herinneringen, aan het dagelijks leven onder abnormale omstandigheden. Ze bieden inzicht in de kunst van het overleven. De stijl is nuchter, onopgesmukt en soms zelfs zakelijk. En juist daardoor komen de observaties enorm binnen.

Eric
Coördinator online Bibliotheek

Schrijvers van wie ik veel werk heb gelezen zijn Bret Easton Ellis, Harry Mulisch en Arnon Grunberg. Mooie boeken van anderen die mij bijzonder zijn bijgebleven, zijn ‘Gloed’ van Sándor Márai, ‘De Meester en Margarita’ van Michail Boelgakov, ‘Hokwerda’s kind’ van Oek de Jong en ‘Liefdeleven’ van Marcellus Emants.

De laatste tijd lees ik meer non-fictie. Mijn interesse gaat daarbij uit naar politieke reconstructies, memoires en biografieën, en naar boeken over de Middeleeuwen en over Europese en Nederlandse geschiedenis.